Design contest

Vanaf het moment dat de verbouwing van het Binnenhof start, wordt aan de zware muren van gebakken klei en cement een extra ‘muur’ toegevoegd. De aloude vesting wordt omringd door een niéuwe vesting, van planken, schoren doeken en buizen. De langzame vergroeiing van de stad Den Haag met het Binnenhof – waar de stad zijn ontstaansrecht aan ontleent – wordt voor het eerst in de geschiedenis teruggedraaid.

Hoe zorgen we er nu voor dat het Binnenhof gedurende haar verbouwing vertegenwoordigd blijft in het nationaal geheugen? En hoe blijft het onderdeel van het Haagse stadsleven wanneer 800 jaar geschiedenis wordt gepauzeerd? Precies deze vijfeneenhalf jaar zijn een periode om stil te staan bij de roerige en rijke geschiedenis die het Binnenhof kenmerkt! In plaats van verhullen, is deze ‘pauze’ in de geschiedenis de uitgelezen kans om te onthullen: Binnenhofstebuiten is daarom zowel een visueel als een ruimtelijk concept, dat de titel van deze ontwerpwedstrijd heel letterlijk interpreteert. Uit de grote variëteit aan ruimtes die door de eeuwen heen zorgvuldig aan elkaar geknutseld zijn – een uniek kenmerk van het Binnenhof – wordt een selectie van fragmenten uitgesneden, die door de complete Haagse binnenstad worden verspreid. Waar men doorgaans hoofdzakelijk de buitenkant van het complex leert kennen, toont dit concept zo het Binnenhof in al zijn ruimtelijke kenmerken en facetten, juist doordat je niet meer aan de ruimtelijke restricties van dit kwetsbare historische gebouw vastzit.

De volgorde, duur en locatie van de fragmenten worden bepaald aan de hand van de ontstaanschronologie van het Binnenhof. Dit betekent dat we bij de start van de verbouwing een fragment van de Ridderzaal construeren en eindigen met het fragment van de Tweede Kamer. 800 jaar geschiedenis wordt zo letterlijk gecomprimeerd tot een tijdlijn van vijfeneenhalf jaar. De fragmenten, die elk een abstractie en daarmee representatie vormen van het originele Binnenhof, vormen het podium voor een brede agenda aan bestaande en nieuw geïnitieerde activiteiten. Daarbij is het de bedoeling dat deze bouwtechnische ontleding van het Binnenhof een aanzet vormt om de geschiedenis te vertellen. Op die manier wordt het complex letterlijk binnenstebuiten gekeerd: de ruimtes en gevels worden uit het complex getrokken en functioneren als decor voor films, toneelstukken, dansvoorstellingen, gedichten en bieden een startpunt voor commerciële activiteiten die de roemrijke geschiedenis aan de man brengen!

De fragmenten die de ruimtes en gevels van het Binnenhof letterlijk ‘naar buiten brengen’, staan als kubistische volumes in de openbare ruimte. De buitenzijde van de objecten is bewust wit zodat het als een onbeschreven blad verder ingevuld kan worden door kunstenaars, bewoners en stakeholders door middel van kunstwerken, projecties et cetera. De binnenzijde representeert bij wijze van doorsnede het interieur van het fragment. Waar de buitenkant van het object wit blijft, wordt de binnenkant van de snede bedekt met een hoogwaardige, stereoscopische afdruk van de wand/plafond-oppervlakken van de desbetreffende ruimte. Deze grafische techniek zorgt ervoor dat, wanneer bekeken door een 3D-bril, een levendig en driedimensionaal effect van de betreffende ruimte ontstaat. De objecten worden opgebouwd uit steigerconstructies van metaal en hout, waar zowel aan de buitenkant als aan de binnenkant steigerdoek overheen wordt gespannen. Als prachtige, abstracte sculpturen steken de fragmenten fel af tegen de omgeving en bieden ze een mooie interieurervaring in de nagebootste ruimtes. De fragmenten worden over een groot gebied verspreid, op prominente binnenstedelijke locaties die zich zowel op kleine als grotere afstand van het Binnenhof bevinden.

Op hun aangewezen plek kunnen de fragmenten worden ingezet voor een grote variëteit aan activiteiten. Zo fungeert het fragment van een trappenhuis als uitzichtpunt, waarmee je over de steigers in het Binnenhof kan kijken. In het fragment van de Ridderzaal worden concerten georganiseerd, de Stadhouderspoort biedt plaats aan kleinschalige horecagelegenheden en het voormalige Huis aan de Bassecour dient als tramhalte. Door de objecten van binnenuit aan te lichten, fungeren ze ’s avonds als enorme lampionnen in de openbare ruimte. Naast deze nieuwe toevoegingen aan de stad wordt geprobeerd om ook relaties te leggen tussen de georganiseerde activiteiten en de manier waarop de fragmenten van het Binnenhof in de geschiedenis functioneerden. Zo werd de Ridderzaal lange tijd gebruikt door de Staatsloterij, werd er vuurwerk afgeschoten vanaf een opgericht eilandje in de Hofvijver en werd er adellijk gedanst in de balzaal van Willem V. Daarom zou bijvoorbeeld een toneelspel van een Haagse toneelvereniging over de moord op de gebroeders De Witt kunnen worden georganiseerd nabij het object van de Eerste Kamer, of een loterijtrekking gehouden worden in het fragment van de Ridderzaal.